De verbindende werking van de Nationale Dialoog
Op dinsdag 4 november 2025 gaven we in Madurodam het startsein voor de Nationale Dialoog. Minister-president Dick Schoof en staatssecretaris Jurgen Nobel waren hierbij aanwezig. De Expertise-unit Sociale Stabiliteit (ESS) organiseerde samen met partners deze bijzondere bijeenkomst. Mensen uit heel Nederland, van Friesland tot Limburg, van stad tot platteland, van gelovig tot niet-gelovig, kwamen samen. Niet om elkaar te overtuigen, maar om elkaar te verstaan. Juist dat gaf deze start zo veel betekenis.
Wat maakt deze bijeenkomst anders?
De Nationale Dialoog kiest bewust voor ontmoeting in plaats van debat. We delen verhalen, geen standpunten. We zoeken niet naar wie het gelijk heeft, maar naar wat mensen beweegt.
Tijdens deze bijeenkomsten geven we ruimte aan de mens achter het woord. Deelnemers spreken niet alleen, maar duiden ook wat zij ervaren. Zo maken we deze bijeenkomsten wezenlijk anders dan discussies of panels. Het gesprek is geen strijd, maar een oefening in luisteren.
“Ik mis echte gesprekken, echte verbinding.”
Deze uitspraak raakte voor veel deelnemers de kern van waarom deze dialoog nodig is. Achter de verschillen ontdekten we vaak dezelfde behoeften: gehoord worden, erkenning krijgen en opnieuw verbinding durven maken in een tijd waarin bubbels, wantrouwen en snelle oordelen steeds meer ruimte innemen.
Wat zagen en hoorden we?
Een patroon in de reflectie van de deelnemers: polarisatie is vaak geen onwil, maar een gemis: aan contact, ruimte en erkenning.
1. Luisteren zonder oordeel
We ontdekten dat echt luisteren een van de sterkste bouwstenen voor vertrouwen vormt. Niet direct reageren maar elkaars meningen of verhalen ontvangen.
2. Erkenning van pijn zonder stilstand
Veel deelnemers vertelden over ervaringen van buitensluiting of spanning. Door deze ervaringen te erkennen, ontstond ruimte om verder te praten zonder erin te blijven hangen.
3. Verbinding door ontmoeting
De ontmoeting maakte verschillen minder bedreigend. Wat ons bindt, is vaak persoonlijker dan een mening: zorg, hoop, onzekerheid en verantwoordelijkheid.
4. Overheid en samenleving zoeken elkaar op
Bestuurders en inwoners lieten samen de wederkerigheid zien. We zien dialoog niet
als een taak van burgers alleen, maar als een gezamenlijke opdracht.
Van gesprek naar beweging
De bijeenkomst in Madurodam markeerde het begin van een grotere beweging, waarin ontmoeting centraal staat als bron van vertrouwen en veerkracht.
2026 wordt het Jaar van de Dialoog. We organiseren door het hele land ontmoetingen, gesprekken en gezamenlijke reflecties over vrijheid, gelijkwaardigheid en burgerschap. We streven er niet naar om het altijd eens te worden, maar om te blijven spreken, vooral wanneer het schuurt.